Τι είναι ένας όμηρος; Κάποιος που κρατείται με τη βία κάπου από κάποιον άλλο, παρά τη θέλησή του με στόχο κάποιο αντάλλαγμα.
Θα μπορούσε να υπάρχει κάτι στη θέση του κάποιου που κρατείται όμηρος; Ένα βιβλίο ας πούμε ή οτιδήποτε άλλο που δεν είναι ένα φυσικό πρόσωπο όπως αναφέρουν συχνά στη νομική; Ας εξετάσουμε μια συνηθισμένη περίπτωση και ας βάλουμε πρόσωπα στη θέση του κάποιου και του κάτι…
Συχνά κάποιος φίλος που βρίσκεται στην σωστή θέση ώστε να βλέπει τη βιβλιοθήκη στο σαλόνι, αφήνει το ποτό του ευγενικά και κάπως ανυπόμονα στο γυάλινο τραπεζάκι και σηκώνεται από την συντροφιά κατευθυνόμενος προς τα ξύλινα ράφια γεμάτος ανυπομονησία, όπως ένα παιδί μπροστά από ένα δώρο που περίμενε καιρό. Κάνει αυτά τα λίγα μέτρα που τον χωρίζουν από το στόχο του εξερευνητικά, με σκυφτή την πλάτη, σαν ένα ζώο που πλησιάζει διστακτικά το θήραμα και από μακριά μαντεύει θαρρείς τους τίτλους στις ράχες των βιβλίων. Κάποτε φτάνει κοντά και παίρνει μια σταθερότερη θέση συνεχίζοντας να κοιτά επίμονα, ψάχνοντας για αυτό το συγκεκριμένο που θα του κεντρίσει την περιέργεια, είτε γιατί το άκουσε κάπου (παλιά ή στο πρόσφατο παρελθόν, δεν μας νοιάζει), είτε γιατί το είχε απωθημένο παιδικό, εφηβικό ή νεότερα ενήλικο αλλά για πλείστους όσους λόγους δεν το διάβασε ή απόκτησε ποτέ. Μια διόρθωση: ποτέ ως τα τώρα… γιατί μόλις συγκεκριμενοποιήσει τι ψάχνει και επιθυμεί αρχίζει μια πολύπλοκη και εντελώς υποκειμενική διαδικασία σκέψης και ταυτόχρονης πράξης, όπως σε μια θεατρική παράσταση, που αποσκοπεί στην απόκτηση του αγαθού που νιώθει ότι του λείπει. Τον τάδε ή το δείνα τίτλο βιβλίου… μετά λοιπόν από παράκληση- θα μπορούσα σε παρακαλώ να το δανειστώ να το διαβάσω γιατί πάντα με ενδιέφερε ο (εδώ συμπληρώνετε το όνομα του συγγραφέα, στοχαστή κλπ, της αρεσκείας σας) ή από ειρωνική-περιπαικτική διάθεση και απαίτηση: καλά ρε (χαρακτηρισμός: κουφάλα, κατεργάρη, αθεόφοβε, συλλέκτη κλπ) και αυτό το έχεις; Εννοείται ότι θα μου το δώσεις, ε; ή έκπληξη: ε λοιπόν, δε μπορείς να φανταστείς πόσο το έψαχνα αυτό, θα το πάρω έ; Και πολλές άλλες παραλλαγές που όλες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα μέσα από διάφορους δρόμους και φορές, μέσα από παράλογες, περίεργες εγκεφαλικές και υποκριτικές διαδικασίες, ελεγμένες έτσι ώστε να κάμπτουν την όποια αντίσταση μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Το παίρνει χτυπώντας στο ελληνικό φιλότιμο ή σε μια κρίση ευγένειας αν θέλετε και είτε το τοποθετεί πλάι του σαν κάποιο τρόπαιο μετά από νικηφόρο πόλεμο και συμμετέχει ξανά στην παρέα, είτε το παίρνει και φεύγει τρέχοντας. Καλά, ίσως όχι τρέχοντας, ξεστομίζοντας όμως κάνα δυο δικαιολογίες φεύγει μήπως και αλλάξεις γνώμη, παραβλέποντας την ευγένειά σου και επαναπροσδιορίζοντας τα κεκτημένα σου, λέγοντας κάποια δικαιολογία ότι το χρειάζεσαι, στο ζήτησε άλλος, το διαβάζεις τώρα και ας έχει σκόνη δεκαετίας πάνω του κλπ.
Και αδειάζει το σπίτι από τον κόσμο και κάτι νιώθεις ότι σου λείπει… έχεις μια περίεργη γαργαλιστική διάθεση να διαβάσεις το βιβλίο που έφυγε στα χέρια του φίλου ή του γνωστού σου (στην περίπτωση του συντρόφου η κατάσταση αλλάζει γιατί έχεις την ψευδαίσθηση ότι και αύριο μαζί θα είστε και όποτε θες το παίρνεις πίσω μαζί με το αγαπημένο σου εσώρουχο από το σπίτι του/ της). Γυροφέρνεις στο δωμάτιο, ανοίγεις νευρικά το διπλανό βιβλίο ή περιοδικό και όλο και κάτι πάει περισσότερο στραβά και νιώθεις όλο και πιο άσχημα. Να είναι το δέσιμο που χάλασε από την αρμονία της διάταξης στη βιβλιοθήκη ή να είναι που έπεσαν τα υπόλοιπα τεύχη προς τη μία ή την άλλη μεριά; Λες δεν πειράζει, σε μια βδομάδα θα το έχει πάρει… Σβήνεις το φως ντυμένος τις πυτζάμες σου και κοιμάσαι. Παρατήρηση: οι πιο ευαίσθητοι και αγχωτικοί τύποι υπάρχει το ενδεχόμενο να νιώθουν ενοχλήσεις που κυμαίνονται από μια κάποια ακαθόριστη αίσθηση απώλειας έως και την αγωνία ή την εφιαλτική εκδοχή της φίλης μου της βιβλιοθηκάριου που έβλεπε το βιβλίο παρατημένο ανάμεσα σε καφέδες και χυμένα νερά, με τσακισμένες σελίδες, μουντζουρωμένο από κάποιο παιδί του δανειζόμενου κλπ… μπρρρρρρ….
Και οι μέρες έγιναν εβδομάδα, δέκα μέρες, είκοσι και σήμερα, και ενώ έγινες ένα ζωντανό αγχωμένο ημερολόγιο με ενοχές και διλήμματα περίεργης προέλευσης (να τον πάρω να το ζητήσω; Μήπως το ξέχασε; Μήπως διαβάζει αργά επειδή έχει δουλειά;) ο δανειζόμενος έχει κάνει μια εκπληκτική, ταχύτατη σύνδεση με τον Άρη την αγωνία και τις σκέψεις σου, το διάβασε λίγο και το έβαλε ωραιότατα στην βιβλιοθήκη του επειδή δεν είχε χρόνο ή το άφησε στο κομοδίνο (ή στο σαλόνι στην περίπτωση της επικείμενης επίσκεψής σου, για να δείξει την συνεχή χρήση του συνοδεύοντας και με μια δικαιολογία για να σας αποτρέψει από την ανάκτησή του: το απολαμβάνω (επική δικαιολογία), έχω δουλειές και αύριο θα το ξαναπιάσω, κλπ μέχρι να περάσει η περίοδος της χρησικτησίας. Ναι λοιπόν, αυτός ο όρος ισχύει και εδώ και δεν χρειάζονται τριάντα χρόνια μετά το πέρας των οποίων είναι δικαιωματικά δικό του, αλλά μέχρι να εξαντληθεί η υπομονή και έπειτα η επιμονή του δανειστή. Μετά το πέρας της περιόδου το αντικείμενο –εν προκειμένω το βιβλίο- είναι δικό του/ της. Και εσείς μείνατε με την αίσθηση ότι κάπου σας έπιασαν κότσο αλλά δεν ξέρετε που και αν ξέρετε ορκίζεστε πως την επόμενη φορά θα τους δείξετε εσείς όλους αυτούς που θέλουν να σας κάνουν κακό…
Στην απίθανη περίπτωση όμως που τίποτε από τα παραπάνω δεν συμβεί και εσείς είστε από αυτούς -τους ελάχιστους πράγματι- που θα το πάρουν πίσω που να πετάξουν τα γουρούνια, αποφασίζεται να περάσετε στην αντεπίθεση. Οργανώνετε λοιπόν στον μήνα επάνω μια επίσκεψη στο σπίτι του δανειζόμενου.
Και ενώ η πρώτη σας επιλογή είναι, όντας ευγενικοί και αγαθοί άνθρωποι, να το δείτε κάπου και να του επισημάνετε διακριτικά την άδολη βεβαίως- βεβαίως και ενστικτώδη ενέργεια κατάχρησης του αγαθού σας με κάποια από τις προαναφερθείσες δικαιολογίες, αυτό δεν επιτυγχάνει και εσείς έχετε μείνει να συζητάτε για τις πολιτικές, οικονομικές, κουτσομπολίστικες εξελίξεις ενώ άλλο είναι το σημείο που σας απασχολεί. Και ξάφνου –χωπ!!- βλέπετε μια στοίβα από τεύχη κάποιου περιοδικού ή μια βιβλιοθήκη. Τότε ξυπνάει το κτήνος μέσα σας και ο εκδικητικός σας χαρακτήρας και αποφασίζετε σε κλάσματα το μεγάλο κόλπο. Διαλέγετε κάτι που είναι σαφώς πιο χοντρό, ή μεγαλύτερο και άρα εμφανέστερο, ή κάτι σπανιότερο αν είστε ειδικός τέλος πάντων (γιατί παρόλη την πρόοδο στη σκέψη και την επιστήμη, ο άνθρωπος εντυπωσιάζεται ακόμη με το μέγεθος και τα χρώματα, παρόλο που οι εξελίξεις δείχνουν το μικρόκοσμο), το ζυγιάζετε σε τι θέση βρίσκεται, πλησιάζετε με την διάθεση που προαναφέρθηκε και μιλάτε με παρόμοιο τρόπο με του δανειζόμενου σπίτι σας πριν από ένα μήνα. Εσείς τώρα δεν θα βρείτε μια δικαιολογία να φύγετε γιατί είστε σε πλεονεκτική θέση και ο δανειζόμενος- δανειστής δεν θα πει τίποτε γιατί είναι ήδη ένοχος. Άντ’ αυτού θα καθίσετε παραπάνω από το καθιερωμένο στην επίσκεψη με το ύφος του νικητή και θα του πετάτε και υπονοούμενα τα οποία ο άλλος θα δέχεται τις περισσότερες φορές και αν αντιμιλήσει, απλά χαϊδέψτε το νεοαποκτηθέν αντικείμενο. Θα σωπάσει…
Γυρίσατε σπίτι, διαβάσατε αν σας ενδιαφέρει το τεύχος που απαγάγατε, αλλά οι μέρες ακόμη κυλούν και κανένα νέο από το δανεισμό σας. Συγχαρητήρια, μόλις εμπλακήκατε σε μια μικρή σύρραξη. Έχετε πάρει έναν όμηρο σε ένδειξη διαμαρτυρίας, τον οποίο δεν βασανίζετε, του συμπεριφέρεστε σαν να ήταν πολίτης- υπήκοος του δικού σας κρατιδίου- σπιτιού και περιμένετε την επιστροφή του αγγελιοφόρου που συνελήφθη για ανάκριση από τον κακό σας φίλο. Ακόμη μια φορά συγχαρητήρια αν είναι η πρώτη σας φορά, έχετε αρχίσει να μαθαίνετε ψυχολογία και εμβαθύνετε στην ανθρώπινη λογική. Παιδιάστικη…
Υπάρχουν λοιπόν δύο εκδοχές του μέλλοντος. Το μηδενικό σενάριο και το θετικό, όπως λένε στην πολεοδομία. Το μηδενικό είναι το τι μέλλει γενέσθαι αν δεν κάνετε καμία άλλη παρέμβαση… οπότε υπάρχουν πάλι δύο εκδοχές. Α) να σας επιστρέψει το βιβλίο και Β) μετά από πολύ, πολύ, πολύ καιρό όταν πια το ξαναθυμηθείτε θα κάνετε μια ακόμη ευγενική νύξη: ξέρεις, εκείνο που σου πήρα το τέλειωσα εσύ με το δικό μου τι έκανες; Και η απάντηση θα είναι συντριπτική και για σας και για το βιβλίο: να βρε (το όνομά σας), το δάνεισα σε ένα φίλο που πολύ το ήθελε και δεν ξέρω. Επείγει να ψάξω να στο βρω; (που δεν πρόκειται, αλλά λέμε τώρα…). Οπότε εσείς θα μείνετε και χωρίς όμηρο (αφού το τελειώσατε και το επιστρέφετε το δικό του) και χωρίς βιβλίο. Διπλά χαμένος δηλαδή.
Οπότε το ξανασκέφτεστε και καταλήγετε στο εξής όμορφο και βολικό για την κατεστραμμένη ψυχολογία σας συμπέρασμα: έκανα μία ανταλλαγή που δεν ήθελα αλλά τώρα τέλειωσε και να κάτσω να σκάσω…
Και μετακινείτε αν είναι δυνατόν και τη βιβλιοθήκη σε πιο δυσπρόσιτο σημείο, κρύβετε όσα σας ενδιαφέρουν μέσα στο ίδιο σας το σπίτι, κυνηγημένοι από τις επισκέψεις, ευελπιστείτε να ξαναβρείτε το βιβλίο κάπου σύντομα και να το ξαναγοράσετε ή κάνετε συνδυασμό όλων των παραπάνω, επιπρόσθετα από τις δικές σας τακτικές παραπλάνησης και εξαπάτησης του εχθρού, αυτού δηλαδή που αποβλέπει στα αποκτήματά σας και χαρακτηρίζεται ως κίνδυνος εκ των έσω, στον οποίο δύσκολα λες όχι. Στο κάτω- κάτω σας ξέρει και έτσι γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και τις αδυναμίες σας! Για τρίτη λοιπόν φορά συγχαρητήρια που πήρατε μέσα από την κοινωνική σας ζωή βασικά μαθήματα επιβίωσης σε περιβάλλον διπλωματικής και πολιτικής πίεσης, καθώς και σε σεμινάρια τεχνικών απόκρυψης και παραπλάνησης (καμουφλάζ)… Ο πόλεμος έγινε πια κομμάτι της κοινωνικής σας ζωής.
